Tewerkstelling van derdelanders: nieuwe regels in Vlaanderen

Buitenlandse werknemers die geen onderdaan zijn van de Europese Economische Ruimte (EU + Liechtenstein, Noorwegen en IJsland), kunnen niet zomaar in België worden tewerkgesteld. In de meeste gevallen moet de werknemer een arbeidskaart of een gecombineerde vergunning bekomen. Vanaf 1 mei 2024 wijzigen hieromtrent heel wat regels. In dit artikel kan je een overzicht terugvinden van de wijzigingen.

Situering

Indien het een tewerkstelling van meer dan 90 dagen (binnen een periode van 180 dagen) betreft, dan moet de werkgever voor deze werknemer een gecombineerde vergunning aanvragen. Betreft het een tewerkstelling van minder dan 90 dagen, moet er een arbeidskaart worden aangevraagd.

Met de wijzigingen vanaf 1 mei 2024 wilt men zowel buitenlandse werknemers blijven aantrekken (vooral voor knelpuntberoepen), als bepaalde regels verstrengen om fraude en misbruik te voorkomen.

Vacatures

Eén van de voorwaarden om een arbeidskaart of gecombineerde vergunning te bekomen, is het arbeidsmarktonderzoek. Dit houdt in dat een werkgever in Vlaanderen slechts een buitenlandse werknemer tewerk mag stellen als het niet mogelijk is om binnen een redelijke termijn, onder de werknemers die al op onze arbeidsmarkt aanwezig zijn, iemand te vinden die, al dan niet na het volgen van de nodige opleiding, geschikt is om de openstaande vacature in te vullen. Dit onmogelijk vinden van een kandidaat-werknemer op de lokale arbeidsmarkt dient door de Belgische werkgever (die de toelating tot arbeid aanvraagt) gestaafd te worden door bijzondere economische of sociale redenen.

Vlaanderen verduidelijkt vanaf 1 mei 2024 de bovenstaande voorwaarde, door de vacatures in 4 groepen in te delen:

1.    Vacatures voor hooggeschoolde profielen

In Vlaanderen wordt een arbeidsmigrant gezien als hooggeschoold, indien deze persoon:

• een diploma hoger of universitair onderwijs heeft behaald (minimaal kwalificatieniveau 5);
• een minimaal gemiddeld bruto jaarloon van € 42.632 in België gaat verdienen (bedrag 2024). Voor hooggeschoolden jonger dan 30 jaar en verpleegkundigen is slechts 80% van dit jaarloon van toepassing. Vanaf 1 mei 2024 wordt deze lagere loongrens ook toegepast op onderwijsinstellingen, die niet-EER-leerkrachten aannemen.

In deze situatie is de arbeidsmigrant vrijgesteld van een arbeidsmarktonderzoek en moet de werkgever dus niet bewijzen dat het onmogelijk is om een kandidaat-werknemer op de lokale arbeidsmarkt te vinden.

2.    Vacatures voor middelgeschoolde profielen

Een middelgeschoolde arbeidsmigrant, die een functie gaat uitoefenen waarvoor de minister vaststelt dat er een structureel tekort is, is eveneens vrijgesteld van een arbeidsmarktonderzoek. De minister stelde deze beperkte knelpuntberoepenlijst (29 beroepen) tweejaarlijks op. Vlaanderen verbindt zich nu om de lijst sneller te actualiseren, zodat zij beter aangepast is aan de behoeften van de arbeidsmarkt.

De werkgever moet, bij de aanvraag, ook nog bijkomende elementen voorleggen, waaronder (niet-limitatief):

• een uitgebreide beschrijving van de functie en het takenpakket van de arbeidsmigrant;
• documenten die de kwalificatie van de arbeidsmigrant aantonen (bijvoorbeeld diploma of bewijs van beroepservaring).

Tenslotte moet de arbeidsmigrant voor minstens 80% worden tewerkgesteld. Dit is echter niet van toepassing op seizoenarbeiders.

3.    Vacatures op de VDAB-knelpuntberoepenlijst

De VDAB beschikt ook over een knelpuntberoepenlijst, dit is een uitgebreide knelpuntenlijst (241 beroepen). Vlaanderen verbindt zich ook om deze lijst sneller te actualiseren aan de wijzigende arbeidsmarkt.

Voor een arbeidsmigrant die een functie op deze lijst zou gaan uitoefenen, moet je, als de werkgever, wel bewijzen dat je een vacature publiceerde op de website van de VDAB en EURES, gedurende minstens 9 maanden. Bijkomend ben je verplicht om een actieve bemiddeling van de vacature bij de VDAB te vragen. De vacature moet ook een minimaal kwalificatieniveau hebben, namelijk niveau 2, 3 of 4. Meer informatie over de kwalificatieniveaus kan je hier terugvinden.

Je moet, als werkgever, bij de aanvraag ook nog bijkomende elementen voorleggen, waaronder (niet-limitatief):

• een uitgebreide beschrijving van de functie en het takenpakket van de arbeidsmigrant;
• documenten die de kwalificatie van de arbeidsmigrant aantonen (bijvoorbeeld diploma of bewijs van beroepservaring).

Tenslotte moet de arbeidsmigrant voor minstens 80% worden tewerkgesteld. Dit is echter niet van toepassing op seizoenarbeiders.

4.    Overige vacatures

Vlaanderen formuleert dat er voor de overige vacatures voldoende arbeidskrachten te vinden zijn op de Belgische arbeidsmarkt. Aanvragen voor andere dan bovenstaande functies, zullen dus worden geweigerd.

Blauwe kaart

Een hooggeschoolde arbeidsmigrant komt, onder bepaalde voorwaarden, in aanmerking voor een bijzondere vorm van gecombineerde vergunning, namelijk de Europese Blauwe kaart. Deze regelgeving betreft een omzetting van de Europese Richtlijn 2009/50 van 25 mei 2009. Deze vergunning verschilt van de gewone gecombineerde vergunning als hooggeschoolde en brengt enkele voordelen met zich mee.

Een arbeidsmigrant komt in aanmerking voor een Europese Blauwe kaart, indien deze persoon:

• een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur of voor bepaalde duur van minstens 1 jaar afsluit;
• een bepaald gemiddeld bruto jaarloon verdient. Voor 2024 bedraagt dit € 55.958 bruto. Vanaf 1 mei 2024 wordt het bruto jaarloon opgetrokken naar € 60.622;
• een hooggeschoolde is met minstens kwalificatieniveau 6 (diploma hoger of universitair onderwijs).

Vanaf 1 mei 2024 gelden de volgende nieuwigheden in het kader van de Europese Blauwe kaart:

• een derdelander, die voor een werkgever in een ander EU-land werkt met een Blauwe kaart, mag naar België komen voor maximaal 90 dagen (bijvoorbeeld voor vergaderingen) en heeft hiervoor geen toelating tot arbeid meer nodig;
• werknemers met een Blauwe kaart kunnen hun job combineren met een onderzoeksopdracht bij een andere werkgever, zonder bijkomende formaliteiten;
• een werknemer met een Blauwe kaart kan, na 12 maanden, van werkgever wijzigingen, zonder dat de nieuwe werkgever een nieuwe toelating tot arbeid moet aanvragen.

Overige wijzigingen

Vanaf 1 mei 2024 wijzigen nog enkele zaken in het kader van economische arbeidsmigratie, namelijk:

• hooggeschoolden, leidinggevenden of werknemers met een Blauwe kaart kunnen hun job combineren met een onderzoeksopdracht bij een andere werkgever, zonder bijkomende formaliteiten;
• werknemers, die beschikken over een gecombineerde vergunning, mogen bijkomend een flexi-job uitoefenen, zonder dat voor deze flexi-job een toelating tot arbeid wordt aangevraagd;
• de lijst van arbeidsmigranten die vrijgesteld zijn van toelating tot arbeid wordt aangepast, namelijk:
  • ‘handelsvertegenwoordigers’ wordt vervangen door ‘personen die bepaalde tijdelijke handelsactiviteiten komen verrichten die verband houden met de zakelijke belangen van de werkgever’;
  • uitbreiding van de lijst naar toerismepersoneel, vertalers en tolken, indien zij tijdelijk in België zijn;
• de kwalificatieniveaus waaraan leidinggevenden of specialisten in het kader ‘intra company transfers’ moeten voldoen, worden versoepeld;
• de Dienst Economische Migratie krijgt hulp van een controlekamer voor de behandeling van de aanvragen van toelating tot arbeid. De controlekamer gaat over tot screening van de aanvragende werkgevers, o.a. omtrent hun activiteit en financiële kredietvaardigheid.

Bron: Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 7 december 2018 houdende uitvoering van de wet van 30 april 1999 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers, BS 28 maart 2024.