Wachtdienst gekwalificeerd als arbeidstijd: vergoeding

In een recent arrest van het Hof van Cassatie van 13 november 2023 werd verduidelijkt dat een wachtdienst in bepaalde gevallen een recht doet ontstaan op het betalen van het gewone uurloon. 

Kwalificatie als arbeidstijd 
In de zaak waarover het Hof oordeelde, voerde de werknemer een wachtdienst uit waarbij hij niet op een specifieke locatie moest verblijven maar wel in grote mate beperkt werd in zijn bewegingsvrijheid. De werknemer beschikte maar over een zeer korte tijd om het werk aan te vatten na een oproep. 

Het Hof wees er eerst opnieuw op dat arbeidstijd de tijd is gedurende dewelke de werknemer ter beschikking staat van de werkgever. In deze zaak werd geoordeeld dat ook de wachttijd van de werknemer arbeidstijd vormde omdat de korte tijd waarbinnen de werknemer een oproep moest beantwoorden de mogelijkheid van de werknemer om vrij over zijn tijd te beschikken, aanzienlijk inperkt. De wachtdienst tijdens dewelke de werknemer permanent ter beschikking moet zijn van de werkgever, moet beschouwd worden als arbeidstijd indien de reactietijd en de hervatting van het werk zijn vermogen om zijn tijd vrij te besteden in ernstige mate beperkt.

Vergoeding van de wachtdienst 
De kwalificatie van deze uren als arbeidstijd heeft niet automatisch tot gevolg dat er loon verschuldigd is voor deze uren wachtdienst. Loon is de tegenprestatie voor de arbeid die verricht wordt op grond van de arbeidsovereenkomst. Er kunnen verschillende verloningen voorzien worden voor verschillende soorten werk. 

Indien het loon is vastgesteld per gewerkt uur zonder onderscheid naar de aard van de geleverde diensten, stelt het Hof dat dit uurloon verschuldigd is voor alle uren die worden gewerkt in uitvoering van de arbeidsovereenkomst en dus ook voor de uren wachtdienst die arbeidstijd vormen aangezien deze de bewegingsvrijheid van de werknemer ernstig inperken. 

De redenering van de werkgever waarbij er geen vergoeding verschuldigd was aangezien dit niet uitdrukkelijk werd overeengekomen, werd verworpen door het Hof. 

Wat zijn de gevolgen voor de werkgever? 
Het is toegelaten om andere soorten werk anders te vergoeden. Het is daarom van belang dat er een overeenkomst wordt gesloten met de werknemers over de vergoeding van de wachtdienst. Er kan onderling een andere verloning worden overeengekomen voor een wachtdienst dan het gewone loon voor arbeid. Dit kan zelfs worden overeengekomen voor de wachtdiensten die gekwalificeerd worden als arbeidstijd gelet op de beperkte bewegingsvrijheid. 

Indien er onderling geen andere verloning wordt overeengekomen voor de wachtdienst, zullen deze uren vergoed moeten worden aan de gewone verloning voor arbeid. 

Let wel: sommige sectoren hebben een sectorale cao gesloten omtrent de vergoeding van wachtdiensten. Deze regeling dient bij voorrang nageleefd te worden. 
 
Bron: Hof van Cassatie, 13 november 2023, S.23.0011.F.

Deel dit artikel:                 

Lees ook...