Een warme zomer met Corona

Zeggen dat de zomers de laatste jaren warmer worden is een beetje een open deur intrappen. Ieder jaar opnieuw worden wij, als externe preventiedienst, geconfronteerd met vragen over wat we moeten en kunnen doen wanneer de temperatuur weer eens te hoog oploopt. Dit jaar krijgt deze vraag natuurlijk een extra dimensie. Het nog steeds circulerende Covid-19-virus maakt dat adviezen die vorige jaren vanzelfsprekend waren, het dit jaar niet meer zijn. Voornamelijk wat het binnenklimaat betreft zijn er een aantal punten waaraan men aandacht moet besteden.

Voor de algemene aanpak verwijzen we naar de publicatie in ons CLB Nieuws van juni 2017. Ook de maatregelen die moeten genomen worden bij werken in openlucht komen hierin aan bod.

In deze bijdrage concentreren we ons op de Corona-specifieke aanpak. Het gaat dan voornamelijk over het gebruik van airco, over verluchting en ventilatie, over het gebruik van ventilatoren… Naast het handhaven van de social distance, de hygiënemaatregelen en het eventuele gebruik van mondmaskers is ventilatie van de arbeidsruimtes een belangrijke factor in het voorkomen van infecties met het Covid-19-virus. Hoe meer de lucht ververst wordt, des te meer het eventueel aanwezige virus zal verdund worden en des te kleiner de kans op besmetting zal zijn. Niet alle luchtverversingssystemen zijn echter even goed.

Ventilatoren
Een simpele ventilator is vaak het eerste middel dat wordt ingezet als de temperatuur weer eens wat hoger oploopt. Een fris windje op ons gelaat kan wonderen doen. Een ventilator gaat echter niets anders doen dan lucht van de ene kant van het apparaat naar de andere kant verplaatsen: eventueel aanwezige virussen kunnen op deze manier over het ganse lokaal verspreid worden. De social distance van 1.5 meter zal op deze manier lang niet meer volstaan. Alhoewel er nog geen sluitend bewijs is dat deze situaties tot besmettingen geleid hebben, is het gebruik van ventilatoren toch af te raden. Deze raad geldt zeker voor lokalen waar meerdere werknemers vertoeven. Een werknemer die zijn eigen, individuele bureau heeft, kan eventueel wel een ventilator gebruiken. Best is dan wel de luchtstroom weg van de deur te richten, zodat een eventuele bezoeker niet terecht komt in de uitademlucht. Thuis, in zijn eigen bubbel, kan het gebruik van ventilatoren minder kwaad. Indien men geen airco of geen verluchtingssysteem ter beschikking heeft, is het openzetten van ramen nog altijd de beste manier om de lucht te verversen. Bij buitentemperaturen boven de 30°C is dit natuurlijk niet echt een oplossing.

Ventilatie
Ventilatie of luchtverversing is het vervangen van de lucht in een ruimte, die om wat voor reden dan ook vervuild of verontreinigd is, door zuivere lucht. Het vervangen van de lucht kan op natuurlijke manier of mechanisch gebeuren. Maximale ventilatie, waarbij de gebruikte lucht naar buiten wordt afgevoerd en waarbij de verse lucht buitenlucht is (geen recirculatie
dus) kan de verspreiding van het virus verkleinen. Enkele maanden geleden zijn er in de pers weliswaar verhalen opgedoken van de aanwezigheid van het virus in het verluchtingssysteem van een ziekenhuis in Singapore. Een kantoor is natuurlijk geen ziekenhuis. In dit laatste liggen vaak patiënten die besmet zijn met het virus. Dat de lucht die uit een dergelijke kamer afgezogen wordt viruspartikels bevat is niet echt onlogisch.

Wanneer men dus ventileert zonder de lucht te laten recirculeren ontstaat er geen gevaar. Er moeten ook geen speciale maatregelen m.b.t. het ventilatiesysteem genomen worden: een normaal onderhoud volstaat. Enerzijds zal de buitenlucht zelden viruspartikels bevatten en anderzijds zou een normale filter deze deeltjes niet tegenhouden. Filters vroegtijdig vervangen of luchtkanalen bijkomend laten reinigen is dus niet nodig: het normale onderhoudsschema volstaat.

De REHVA (Federation of European Heating, Ventilation and Air Conditioning Associations) beveelt aan om de werkingstijden van HVAC-installaties sterk te verlengen. Een 24/7-ventilatie (luchttoevoer en/of luchtafzuiging) is in dit verband niet onzinnig. Alles moet natuurlijk bekeken worden in functie van de ruimte en de aanwezige personen. Een bureellandschap waar 20 mensen (kunnen) werken vereist een andere verluchting als er maar 2 mensen aanwezig zijn en de rest thuiswerk doet.

De volledige versie van het advies is, in het Nederlands, terug te vinden via onderstaande link:
https://www.rehva.eu/fileadmin/user_upload/REHVA_COVID-_adviesdocument_april_.pdf

Airconditioning
Voor airconditioning geldt hetzelfde als voor ‘gewone’ verluchtingssystemen. Ze zullen het virus niet verspreiden, op voorwaarde dat ze enkel op buitenlucht draaien: geen recirculatie van lucht dus. Het veranderen van de vochtigheidsof temperatuurinstellingen heeft geen zin. Het virus wordt pas minder gevaarlijk wanneer de relatieve vochtigheid hoger dan 80% en de temperatuur boven de 30°C is: moeilijk als airconditioning te bepalen dus.

Warmtewisselaars zouden, zolang als de epidemie duurt, moeten uitgeschakeld worden. Viruspartikels zouden immers van de extractielucht naar de toevoerlucht kunnen overgaan.

Samenvatting
De combinatie van een warme zomer en een circulerend Covid-19-virus kan ons voor moeilijke keuzes stellen: gaan we voor thermisch comfort of voor een virusveilige werkomgeving. Het antwoord op deze vraag is natuurlijk eenvoudig: de veiligheid van de werknemers zal altijd primeren op het thermisch comfort. Door een juist gebruik van ventilatie- en airconditioningssystemen kunnen beide doelstellingen echter meestal relatief goed bereikt worden. Als er geen actieve ventilatie aanwezig is, worden de lokalen best verlucht door de ramen regelmatig te openen of via verluchtingsroosters te luchten. In de situaties waar de verkoeling enkel van ventilatoren te verwachten valt, zullen we de veiligheid moeten trachten te garanderen en zal het thermisch comfort (even) moeten wijken.