Alternatief verlonen: de winstpremie

In de voorgaande edities van ons CLB Nieuws bespraken wij reeds een aantal alternatieve verloningsvormen. Vandaag staan we stil bij de winstpremie, een (para)fiscaalvriendelijk instrument om een deel van de winst van uw onderneming in de vorm van een premie toe te kennen aan uw werknemers.

Er bestaan twee soorten winstpremies: de identieke en de gecategoriseerde. Bij een identieke winstpremie krijgen alle werknemers eenzelfde bedrag of het bedrag van de premie stemt overeen met een gelijk percentage van het loon van alle werknemers. Bij een gecategoriseerde winstpremie is de hoogte van het bedrag afhankelijk van een verdeelsleutel die vastgesteld wordt op basis van objectieve criteria, met name de anciënniteit, de graad, de functie, de weddeschaal, het verlonings- en het vormingsniveau van de werknemers.

Een winstpremie is met andere woorden een collectief voordeel voor alle werknemers en kan dus niet individueel worden toegekend.

Welk bedrag kan ik toekennen?
Het bedrag aan winstpremies dat jaarlijks kan worden toegekend, bedraagt maximaal 30% van de totale brutoloonmassa.

De winstpremie is vrijgesteld van gewone RSZ-bijdragen. De werknemer is wel een solidariteitsbijdrage van 13,07% verschuldigd.

Op fiscaal vlak wordt de winstpremie beschouwd als een roerend inkomen en wordt de premie in hoofde van de werknemer onderworpen aan een bevrijdende voorheffing
van 7%. De bijzondere bijdrage bedraagt evenwel 15% wanneer de winstpremie wordt toegekend in het kader van een investeringsspaarplan en het voorwerp is van een niet achtergestelde lening. Voor de aangifte hiervan kan u terecht bij uw boekhouder.

De premies zijn vrijgesteld van inkomensbelasting. In hoofde van de vennootschap is de winstpremie echter niet aftrekbaar als beroepskost en wordt deze beschouwd als verworpen uitgaven.

Kan het bedrag van de winstpremie pro rata worden berekend?
Ja, het bedrag kan worden aangepast in functie van het tewerkstellingspercentage van de werknemer en van eventuele schorsingsperiodes tijdens het laatst afgesloten boekjaar. Evenwel moeten de volgende periodes van schorsing van de arbeidsovereenkomst meegeteld worden voor de berekening van de winstpremie:

• de periodes van schorsing waarvoor de werknemer zijn recht op loon behoudt;
• de dagen arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval gedekt door gewaarborgd loon;
• de periodes van moederschapsrust, vaderschapsverlof, adoptie- en pleegzorgverlof.

U bent niet verplicht om deze pro rata berekeningswijze toe te passen. Anderzijds kan u ook beslissen om bepaalde schorsingsperiodes zonder loon in aanmerking te nemen. U kan ook beslissen om de pro rata berekening enkel toe te passen voor de schorsingen van de arbeidsovereenkomst en niet in functie van de tewerkstellingsbreuk, of omgekeerd.

Wil u de pro rata berekening toepassen, dient dit te worden opgenomen in de vereiste documenten (zie hierna).

Kan ik bepaalde werknemers uitsluiten van de toekenning van een winstpremie?                                                                                                                    Ja, de volgende werknemers kunnen worden uitgesloten van het recht op een winstpremie:

• werknemers die tijdens het laatste afgesloten boekjaar ontslagen werden om dringende redenen;
• werknemers die de onderneming tijdens het laatste afgesloten boekjaar vrijwillig verlaten hebben vanwege een ontslag door de werknemer zelf, behalve in geval
  van ontslag wegens dringende redenen in hoofde van de werkgever;
• werknemers met minder dan één jaar anciënniteit aan het einde van het laatste afgesloten boekjaar.

Als u deze categorieën van werknemers wenst uit te sluiten, moet dit voorzien worden in de verplichte documenten (zie hieronder).

Werknemers die de onderneming verlaten na afloop van het laatste afgesloten boekjaar kunnen bijgevolg niet worden uitgesloten. Dit geldt ook voor de werknemers die ontslagen werden zonder dringende reden of wiens arbeidsovereenkomst in wederzijds akkoord werd beëindigd.

Hoe voer ik het systeem van de winstpremie in?
Dit hangt af van de soort winstpremie.

1. Identieke winstpremie

De beslissing om een identieke winstpremie toe te kennen, moet genomen worden door de gewone of buitengewone algemene vergadering van de onderneming en dit met een gewone meerderheid van stemmen. De notulen van deze vergadering dienen minstens de volgende elementen te vermelden:

• het identieke bedrag van de winstpremie of het identieke percentage van het loon dat aan de werknemers wordt toegekend;
• de toekenningsregels die in aanmerking worden genomen indien er voorzien wordt in een anciënniteitsvoorwaarde. Zoals hierboven vermeld, kan er slechts een anciënniteit van maximum één jaar worden voorzien. Voor een werknemer met opeenvolgende contracten, wordt de vereiste anciënniteit berekend rekening houdend met de samenvoeging van deze opeenvolgende contracten;
• de pro rata-berekening van het bedrag van de winstpremie in geval van vrijwillige schorsing of beëindiging van de arbeidsovereenkomst, behoudens wegens dringende redenen ten laste van de werknemer.

2. Gecategoriseerde winstpremie

Voor de invoering van een gecategoriseerde winstpremie moet dezelfde procedure gevolgd worden als voor de invoering van een participatieplan, zijnde:

• afsluiten van een collectieve arbeidsovereenkomst als er een vakbondsafvaardiging in uw onderneming is;
• heeft u geen vakbondsafvaardiging, dan heeft u de keuze tussen het afsluiten van een cao dan wel een toetredingsprocedure (via een toetredingsakte).

Aanrader!
Onze opleiding 'Alternatieve Verloningsvormen' op 17 mei 2022 belicht zeer concreet hoe u uw personeel een competitief en aantrekkelijk verloningspakket kan aanbieden door gebruik te maken van bepaalde alternatieve loonvoordelen.